Budynki w Nowej Górze w 1832 roku

Osada górnicza Gory powstała prawdopodobnie w drugiej połowie lat 20-tych XIII wieku. Przybyli na te tereny górnicy z Zachodu (zachęceni przywilejem Leszka Białego), odkryli pokłady ołowiu i cynku, rozpoczęli wydobywanie tych kopalin i zamieszkali tu wraz z rodzinami. Pod koniec lat 20-tych osadę Gory (co świadczy, iż istniała tu nie tylko jedna kopalnia) musiało zamieszkiwać już co najmniej 10 osiadłych rodzin, gdyż taki był wówczas wymóg, aby powstała parafia, którą w Gorach należy datować na lata 1227-1229.

Osada musiała się dość szybko rozwijać i zyskiwać na znaczeniu, skoro w 1276 r. pleban z Gor jest wymieniony wśród świadków nadania prawa magdeburskiego wsi Przeginia. Niewykluczone, iż podczas najazdu tatarskiego  osada (a może już wieś?) została spalona, a ocaleli mieszkańcy odbudowali swoje domostwa (niewykluczone, że na innym miejscu, na szczycie wzniesienia) i nazwali ją Nowa Gora, co odnotowują dokumenty z początku XIV wieku. O znaczeniu  Nowej Góry w owych czasach świadczy niewątpliwie fakt przeniesienia do tej wsi siedziby dekanatu ze Sławkowa w 1335 roku przez biskupa Jana Grota (Sławków uzyskał  prawa miejskie przed 1286 rokiem), oraz uzyskanie przez Nową Górę praw miejskich (między 1336 a 1367 rokiem). Były to wówczas ziemie królewskie, niewykluczone więc, że lokacja nastąpiła z inicjatywy króla Kazimierza Wielkiego.

W latach 1398-1402 (również i w tym przypadku nie jest znana dokładna data) Nowa Góra wraz z przyległymi ziemiami została podarowana Janowi Tęczyńskiemu przez Władysława Jagiełłę. Nastąpił dalszy rozwój miasta, które swój największy okres prosperity przeżywało w wieku XVI (jarmark, targi, browar, karczmy, rzemiosło, kopalnie), praktycznie okres ten trwał do połowy XVII wieku.

W 1637 r. zmarł ostatni męski przedstawiciel rodu Tęczyńskich, właścicieli Nowej Góry. W latach 1652-53 ziemię nowogórską nawiedziła zaraza, 1655-58 „potop szwedzki”, 1677-80 epidemia dżumy. Odkrycie wód  siarczanej i żelazistej w Krzeszowicach, budowa zespołu uzdrowiskowego (1788 r.), powstanie linii kolejowej (1847), przywilej jarmarków (1850 r.), budowa pałacu Potockich (1850-1857 r.), siedziba powiatu i sądu powiatowego, szybki rozwój Krzeszowic (dzięki Potockim) – to wszystko spowodowało dalszy spadek znaczenia  Nowej Góry. Decydujący był jednak pożar w 1800 r., w wyniku którego spłonęło ok. 1/3 miasta, w tym domy, kramy i warsztaty  najbogatszych kupców i rzemieślników. Z tej klęski Nowa Góra już się nie podniosła, mimo prób odbudowy przez ówczesną właścicielkę księżnę Izabelę z Czartoryskich Lubomirską. Z roku 1821 pochodzą ostatnie wpisy w księdze miejskiej, sprawy sądowe zostały przeniesione do Krzeszowic i chociaż Nową Górę określano jako miasteczko, praktycznie funkcji miejskich już nie spełniała. W końcu odebrano jej prawa miejskie, chociaż również nie wiadomo, w którym roku to nastąpiło: 1896, 1914, 1918 czy 1933.

Czy słusznie? Jak pisał w 1898 roku St. Polaczek:” Na rynku trawą porosłym stoi staroświecki, czworoboczny dom drewniany, zwany ratuszem…” Potwierdzają to dawne zdjęcia pokazujące widok rynku, który z wizerunkiem miasta niewiele ma wspólnego. W jeszcze gorszym stanie były budynki nowogórskie. Właśnie je chciał bym opisać w niniejszym opracowaniu wg stanu w roku 1832, a więc w okresie, gdy Nowa Góra praktycznie utraciła już swe znaczenie.

Opis dotyczy tylko budynków murowanych, te drewniane zapewne znajdowały się w jeszcze gorszym stanie. Jedno mnie tylko zastanawia i dlatego przytoczyłem tu opis St. Polaczka. Wspomina on o drewnianym ratuszu, podczas gdy spis z roku 1832 odnotowuje budynek murowany. Kolejna zagadka nowogórska…

Zanim jednak przejdę do opisu budynków,  jeszcze kilka zdań opisujących Nową Górę w 1825 r. (zachowano oryginalną pisownię)

Miasteczko Nowa Gora. Położone na górze o pół mili od Krzeszowic ku zachodowi ufundowane na siedemdziesiąt siedm ćwierciach roli zgorzało było w roku 1800 lecz nowo wybudowane wkrótce po pogorzeli znajduje się równie domów murowanych 23 skarbowych, mieszkańców zaś własnych domów 121,  iarmarków do roku bywa cztery. Rząd teraźniejszy wydał pozwolenie na 12 iarmarków mieszkańcy z ról płacą czynsze ziemne i osep z każdey części roli oraz szarwark czyli powinność odbywają – rzemiślników różnych ogółem do 40. Cechów nie mają tylko utrzymują pomiędzy sobą porządek. Handlu w tym miasteczku nie ma żadnego gdyż mieszkańcy są biedni. Propinacja iest skarbowa. Wielka iest niewygoda dla mieszkańców że trudno iest o wodę z powodu że iest na górze miasteczko ufundowane.

Opis budynków na Nowey Gorze (wg stanu na dzień 31 lipca 1832 r.)

Dom murowany frontem na połednie, w którym mieszka kalkulant, długości łokci 37, szerokości łokci 16 (łokieć lwowski albo galicyjski w latach 1787-1857 wynosił 59,6 cm – przyp. B.R.), do tego domu drzwi frontowe wchodowe w futrynach dobrych na 4 zawiasach tyluż czopach. Zamek z kluczem, klamkami 2 suffryglami 2, nad drzwiami okienko małe z szyb 4 złożone – w sieni podłoga dobra. Powała zdezelowana – wprost w futrynach dobrych drzwi pojedyncze do drugiey małe sieni na 2 zawiasach tyluż czopach z klamką, skoblami 2, haczykiem 1. W tey sieni podłogi żadney, powała zdezelowana, na prost drzwi podwójne na 4 zawiasach tyluż czopach z wrzeciądzem, skoblami 2 – po prawej stronie w małej sieni kuchnia, do tey drzwi pojedyncze na 2 zawiasach tyluż czopach z klamką, haczykiem, skoblami 2. W tey kuchni okno na północ o 4 zawiasach tyluż czopach, haczyku. Podłoga dobra, piec piekarski, komin z prętem żelaznym, powała zdezelowana – z tey kuchni do spiżarni drzwi w futrynach dobrych pojedyncze na 2 zawiasach 2 czopach z zamkiem, kluczem. Podłoga i powała dobra, okno na północ z szyb 8 dużych na zawiasach 4 czopach 4 z haczykami 2, kołowrotkiem 1, do tego okna okiennica na 4 zawiasach tyluż czopach z kratą drewnianą – z przychodu rynkowego z sieni po prawej ręce do przysionku drzwi w futrynach  dobrych pojedyncze na 2 zawiasach tyluż czopach, wrzeciądzu 1, skoblach 2. Podłoga dobra. Powała naddezelowana – okno dubeltowe w futrynach dobrych z szyb 16 dużych na 4 zawiasach tyluż czopach z 2 suffryglami – okiennica podwójna na 4 zawiasach tyluż czopach, kołowrotków 2, śruba do zamykania – z tegoż przysionku do kancellaryi drzwi pojedyncze na 2 zawiasach 2 czopach, zamek z kluczem, klamek 2, w futrynach dobrych – w tey kancellaryi okien dwa, szyb 16 z kwaterami na 8 zawiasach, 8 czopach, suffryglów 2 kołowrotków 2 w futrynach dobrych, przy tychże okiennic dwie podwójnych malowanych na zawiasach 8 tyluż czopach kołowrotki 4 szrub dwie do zamykania. Piec żelazny, podłoga dobra, powała także dobra – po lewey stronie z wchodu do przedpokoju drzwi podwójne w futrynach dobrych na 4 zawiasach, tyluż czopach z klamkami 2 zamkiem i kluczem, w tymże przedpokoju okno dybeltowe na połednie, szyb 16 dużych, na 8 zawiasach 8 czopach 8 narożnikach z suffryglami 4 kołowrotkami 2, przy tymże okiennica podwójna malowana na 4 zawiasach tyluż czopach 2 kołowrotki szruba do zamykania. Podłoga dobra – Piec ogrzewalny murowany. Powała naddezelowana po prawej stronie do pokoju drzwi podwójne w futrynach dobrych na 4 zawiasach, tyluż czopach, z zamkiem, kluczem, klamek dwie, suffrygli 2 – w tymże pokoju piec żelazny – okno na północ jedno w futrynach dobrych szyb 8 dużych na 4 zawiasach 4 czopach 4 narożnikach, suffrygli 2 kołowrotek 1 – przy tym okiennica podwójna malowana na 4 zawiasach 4 czopach kołowrotków 2 szruba  1 do zamykania – Podłoga dobra, powała naddezelowana – po lewey stronie do pokoju pierwszego drzwi w futrynach dobrych pojedyncze na 2 zawiasach 2 czopach. Zamek z kluczem, klamek 2. Okien dwa pod południe dubeltowych o szybach 32 na 16 zawiasach 16 czopach suffrygli 4 narożników 8 kołowrotków 2 – przy tychże okiennic malowanych 4 na 8 zawiasach 8 czopach kołowrotków 4 szrub 2 do zamykania. Piec ogrzewalny z cegły, dwie stancye ogrzewający – kominek. Podłoga dobra – Powała suffitowa dobra – do pokoju drugiego drzwi podwójne malowane w futrynach dobrych na 4 zawiasach 4 czopach, zamek z kluczem, klamek 2, suffrygli 2 – w tymże pokoju okno na północ z szyb 16 na 8 zawiasach tyluż czopach, narożników 4 suffrygli 4 kołowrotek 1 – przy tymże okiennica podwójna malowana, na 4 zawiasach tyluż czopach, kołowrotków 2, szruba 1 do zamykania, podłoga i suffit dobre – nad tenże dom wyprowadzone dwa kominy murowane – Dach w dobrym stanie.

Ratusz na piętro – długości łokci 24, szerokości łokci 36, frontem na południe. Do sieni drzwi wchodowe podwójne w futrynach dobrych na 4 czopach tyluż zawiasach z zamkiem, kluczem, klamkami 2, suffryglami 2. Nad drzwiami okienko małe z szyb 4, w sieni podłoga naddezelowana, powała dobra. Piwnica – w tejże sieni. Drzwi na dwóch zawiasach, tyluż czopach, wrzeciądze na skoblach 2. Drzwi te w połowie zdezelowane – na północ drzwi podwójne na 4 zawiasach 4 czopach. Zamek bez klucza. Suffrygli 2 – po prawej stronie drzwi pojedyncze w futrynach dobrych na 2 zawiasach tyluż czopach, z zamkiem, kluczem, wrzeciądz 1, skobli 2. W tymże szynku okien dwa pod południe o szybach 16 z tych 2 stłuczone bez okucia w futrynach dobrych, przy tychże oknach okiennic dwie podwójnych na 8 czopach tyluż zawiasach, kołowrotków 2. Podłoga wraz z powałą zdezelowana. Podsiebitka także. Szynk ieden w tymże szaffa w tej szuflad dwie z zamkami, kluczykami, wyżej krat dwie do tychże, szaffy na szkło z zameczkiem 1 na 4 czopach tyluż zawiasach. Stół duży, ławek dwie. Piec ogrzewalny na obedwie stancye, drugi piekarski – komin ieden. Do stancyi drugiey drzwi pojedyncze na 2 zawiasach tyluż czopach, zamek z kluczem, klamką 1, okien dwa o szybach 16 z tych 4 wybite bez okucia. Okiennic dwie podwójnych na 8 zawiasach tyluż czopach, kołowrotkiem 2. Podłoga i podsiebitka zdezelowana. Z tychże stancyi drzwi pojedyncze w futrynach dobrych na 2 zawiasach tyluż czopach, zamek 1 bez klucza, skobli 2. Z przychodu północnego z sieni po lewey ręce do stancyi drzwi pojedyncze w futrynach dobrych na 2 zawiasach, tyluż czopach, wrzeciądz 1, skobli 2 – w tejże stancyi okien dwa, iednego zupełnie nie masz, tylko staremi drzwiami zabite, zaś w drugim szyb 9, a reszta wytłuczona, okucia żadnego. Podłogi także żadney – z frontu drzwi do sklepu podwójne na 4 zawiasach 4 czopach zamek bez klucza suffrygli 2 klamek 2, w futrynach dobrych. W tymże sklepie okno małe o 4 szybach, tyleż prętów żelaznych. Podłoga zdezelowana. Powała z podsiebitki dobra, kasa na pieniądze, w tejże szuflad 2 bez okucia, iednei szuflady brakuje – Szaffa na korzenie, przy której szuflada 1 a brakuje 48 (43 lub 49 – niewyraźny zapis – przyp. B.R.). Schody na piętro z stopni 18 z poręczmi do sieni piętrowej, w tejże podłoga dobra, powała naddezelowana, w tey sieni okno na południe bez szyb tylko okiennica podwójna na 2 zawiasach tyluż czopach. Z tey sieni drzwi pojedyncze w futrynach dobrych, na 2 czopach tyluż zawiasach, zamek bez klucza  wrzeciądz 1, skobli 2 i garba 1. Do stancyi w tey piec kachlowy i kominek – okien dwa pod połednie, w tych szyb 15 dobrych i iedna wybita na 2 zawiasach tyluż czopach, suffrygli 4 kołowrotki 2, przy tychże okiennic dwie podwójnych na 8 zawiasach tyluż czopach. Podłoga dobra. Powała także dobra. Do drugiey stancyi drzwi w futrynach dobrych z zawiasami 2 tyluż czopami, zamek bez klucza. Podłoga dobra, powała także dobra. Okien dwa bez ram i szyb, tylko okiennice dwie podwójnych na 8 czopach tyluż zawiasach, haczyków 2. Na prawej stronie sieni piętrowej drzwi pojedyncze do stancyi w futrynach dobrych, na 2 zawiasach 2 czopach. Zamek bez klucza, klamek 2. Okien dwa na rynek pojedynczych o 8 czopach tyluż zawiasach, suffrygli 4, kołowrotków 2. Szyb dobrych 18 (10?) a reszta wytłuczona – przy tychże okiennic dwie podwójnych na 8 zawiasach tyluż czopach, kołowrotków 2. Piec ogrzewalny kachlowy naddezelowany, komin podobnież. Podłoga i powała dobre. Do drugiej stancyi drzwi pojedyncze w futrynach dobrych na 2 zawiasach tyluż czopach, zamek bez klucza, klamek 2. Okien na północ 2, szyb 7, a brakuje 9 na zawiasach 2 tyluż czopach, kołowrotek 1 – do tychże okiennic z trzech połów tylko na 6 zawiasach tyluż czopach (?-nieczytelne) 1. Powała i podłoga dobre. Piec ogrzewalny. Do stancyi trzeciej drzwi pojedyncze na 2 zawiasach 2 czopach, zamek z kluczem, wrzeciądz 1, skobli 2. Okno ideno na północ o szybach 8 na 4 zawiasach tyluż czopach, suffrygli 2 kołowrotek 1, do tego okiennica podwójna na 4 zawiasach, 4 czopach z kołowrotkiem 1. Podłoga i powała dobra. Z sieni piętrowej schody na strych z stopni 10, na tymże okno zdezelowane, kominy dwa na wierzch dachu wyprowadzone, okno jedno zdezelowane bez żadnej szyby tylko okiennicą zabite.

Dom murowany frontem na połednie – drzwi wchodowe pojedyncze w futrynach dobrych na 2 zawiasach 2 czopach, zamek zdezelowany, wrzeciądz 1 skobli 2 – nad drzwiami okienko o szybach 3 dobrych, iedney wytłuczoney – Podłogi żadney, powała zdezelowana – po lewey stronie do stancyi drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, z haczykiem 1 – Okien dwa na południe zdezelowanych bez okucia – Podłoga zdezelowana, powała dobra, komin 1. Piec ogrzewalny i piekarski – z tey stancyi na prost drzwi na północ do mniejszej stancyi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, wrzeciądz 1, skobli 2 – Okna i powała zdezelowane, podłogi żadney – po lewej stronie w sieni do sklepu drzwi pojedyncze na 2 zawiasach 2 czopach, wrzeciądz 1 z skoblami 2, w tymże sklepie podłogi i powały żadney, do tegoż sklepu drzwi podwójne z frontu od rynku na 4 zawiasach, 4 czopach, zamek bez klucza, suffrygli 2, haków 2 – z sieni wprost do stancyi drzwi pojedyńcze na 2 zawiasach, 2 hakach, wrzeciądz 1, skobli 2 Podłogi i powały żadnych – okno i okiennica zdezelowane – Długość tego domu łokci 24, szerokości łokci 16. Komin ieden murowany, wyprowadzony nad dach. Pokrycie nad tym domem w połowie zdezelowane.

Dom murowany frontem na połednie, długość i szerokość jak poprzedzający – składający się z sieni żadney, trzech stancyi – iedney komory – wewnątrz i powierzchownie zupełnie zdezelowany – pokrycie w bardzo złym stanie – komin zdezelowany.

Dom murowany frontem na zachód – do sieni drzwi wchodowe pojedyncze na 2 zawiasach, tyluż czopach, wrzeciądz 1, skobli 2 – okienko nad drzwiami małe o szybach 8 – Podłogi żadney. Powała zdezelowana – po lewey stronie do stancyi drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, 1 wrzeciądzu, 2 skoblach – okien dwa na zachód o szybach 55 (?-BR) reszta wytłuczona na 8 zawiasach, 8 czopach – kołowrotków 2 też okucie zdezelowane – w połowie – Podłoga zupełnie zdezelowana. Powała także – komin ieden – Piec piekarski i ogrzewalny – do drugiej stancyi drzwi pojedyncze o 2 zawiasach, 2 czopach – Podłogi żadney, powała naddezelowana – Okno bez okucia o szybach 13 (19?) - po prawej stronie z sieni drzwi do sklepu pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach – Podłogi i powały żadney – Drzwi wchodowe z rynku do tegoż sklepu podwójne w futrynach dobrych na 4 zawiasach, 4 czopach, 2 suffrygle, zamek bez klucza – wprost sieni drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, wrzeciądzu 1, skoblach 2. Do stancyi w tey podłogi żadney. Powała naddezelowana. Drzwi drugie na tył pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach – okienko nad temi drzwiami o szybach 4 – Komin ieden nad dach wyprowadzony. Pokrycie nad tymże pomieszkaniem bardzo liche – Długość tego domu łokci 24 szerokość łokci 16.

Dom murowany frontem na zachód – Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, z klamką 1. do Sieni nade drzwiami okienko o szybach 4 – Podłogi żadney, Powała zdezelowana – po prawey stronie do Stancyi Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach z klamką 1, haczykiem 1 w futrynach dobrych – w tey stancyi okien dwa na zachód o szybach 16 o 8 zawiasach, tyluż czopach, kołowrotków 2 – to okucie zdezelowane – okiennic dwie pojedynczych na 4 zawiasach, 4 czopach, haczykach 4 – Piec ogrzewalny – Komin ieden – Piec Piekarski – Podłoga naddezelowana, Powała dobra – do drugiey Stancyi Drzwi pojedyncze na zawiasach 2, czopach 2, z wrzeciądzem 1, skoblami 2 – Okno na wschód o 7 szybach, reszta wytłuczona, okucie zdezelowane. Podłogi żadney, Powała naddezelowana – z Sieni po lewey stronie do Stancyi Drzwi pojedyncze na zawiasach 2, czopach 2, wrzeciądzu 1, skoblach 2 – okno iedno na zachód o szybach 6 dobrych, reszta wytłuczona – bez okucia – Powała zdezelowana, Podłogi żadney – z tey stancyi do Spiżarni Drzwi pojedyncze na zawiasach 2, czopach 2, wrzeciądzu 1, skoblach 2 – w tey okno na wschód szyb 15 małych, reszta wybita, bez okucia – Powały i Podłóg żadnych, z sieni na wschód druga Sień, do tey Drzwi o 2 zawiasach, 2 czopach, wrzeciądzu 1, skoblach 2 – Podłogi i Powały żadney – tylko Drzwi na tył pojedyncze na 2 zawiasach, 2 hakach, 1 wrzeciądzu, 2 skoblach – nade drzwiami okienko małe zdezelowane – Pokrycie Domu Dachem w połowie zdezelowane – Komin nad Dach wywiedziony – długość i szerekość jak wyżey –

Dom murowany frontem na zachód – Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, wrzeciądzu 1, skoblach 2 – w futrynach dobrych – do sieni – Podłogi w tey żadney, Powała zdezelowana w części – po lewey stronie Stancya Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, wrzeciądzu 1, skoblach 2 – w futrynach naddezelowanych, w tey okien dwa na Rynek z szyb małych 36 (38?) reszta wytłuczona, okucie zdezelowane – Podłoga i Powała zdezelowane – Piec ogrzewalny i Piekarski – Komin  - z teyże stancyi do drugiey małey Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach – w tey okno iedno na wschód o szybach 10. reszta wybita – Podłogi żadney, Powała naddezelowana – po prawey stronie  z Sieni do Stancyi Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach – okno iedno na Rynek o szybach 8. reszta wybite - Podłogi żadney, Powała zdezelowana – z tey do drugiey Stancyi Drzwi pojedyncze o 2 zawiasach, 2 czopach – okno i Powała zdezelowane – Podłogi żadney z Sieni na prost Drzwi do drugiey Sieni na 2 Zawiasach, 2 Czopach – okna zdezelowane tylko okiennicą zabite – Komin wyprowadzony nad Dach – Pokrycie naddezelowane – długość i szerokość jak powyższych.

Dom murowany Frontem na Zachód – do którego nie masz – Podłogi – Drzwi – Okien – Pował – itd.: wcale zdezelowany – Pokrycie nad tymże Domem Dachem w bardzo złym stanie – Długość i Szerokość jak wyżey -

Dom murowany frontem na zachód – Drzwi pojedyncze o 2 zawiasach, 2 czopach – Zamku z Kluczem, Klamką 1 – w futrynach dobrych – do Sieni nad Drzwiami okienko małe w całości – podłogi żadney, Powała naddzelowana – po lewey stronie do Stancyi Drzwi pojedyncze o 2 Zawiasach, 2 Czopach – w tey okien dwa o szybach różnych 36, zaś wybitych 10. okucie zdezelowane – Podłoga zdezelowana i Powała i Piec Piekarski – i Piec ogrzewalny – Komin ieden – z tey Stancyi Drzwi do drugiey Stancyi – pojedyncze o 2 Zawiasach, 2 Czopach – w tey okno iedno na tył Rynku, w tymże szyb 10 (18?) a reszta wybite, okucie zdezelowane – Podłoga i Powała naddezelowane – po lewey stronie z Sieni do Stancyi Drzwi pojedyncze na 2 Zawiasach, 2 Czopach, 1 wrzeciądzu 2 Skoblach – w tey Stancyi okno na Zachód, w tey szyb 4. reszta wytłuczona – Powały i Podłogi żadney – z Sieni na prost do Stajenki Drzwi na 2 Zawiasach, 2 Czopach – Podłogi żadney, Powała naddezelowana – z teyże stajenki Drzwi na tył pojedyncze na 2 Zawiasach, 2 Czopach, wrzeciądzu 1, Skoblach 2 -  po prawey stronie w małey Sieni Drzwi na 2 Zawiasach, 2 Czopach, wrzeciądzu 1 do Stancyi w tey okna zdezelowane – Podłogi żadney. Powała zdezelowana – tenże Dom pokryty Dachem w połowie zdezelowanym – Komin nad Dach wyprowadzony – Długość tego Domu łokci 24 szerokości łokci 16 -

Dom murowany frontem na Zachód – do Sieni Drzwi pojedyncze na 2 Zawiasach, 2 Czopach, 1 wrzeciądzu, 2 Skoblach – nad temi Drzwiami okienko zdezelowane – Podłogi żadney, Powała zdezelowana – po prawey stronie do Stancyi Drzwi pojedyncze o 2 Zawiasach, 2 Czopach, wrzeciądzu 1, Skoblach 2 – w tey Stancyi okien dwa, w tych szyb różnych 20, reszta wytłuczona – okucie zupełnie zdezelowane – Piec ogrzewalny, Piec Piekarski – Komin 1 – Podłoga naddezelowana, Powała dobra – do drugiey Stancyi Drzwi na 2 Zawiasach, 2 Czopach, wrzeciądzu 1, Skoblach 2 – w tey okno iedno bez okucia, szyb 10 różnych, reszta wybite – Piec ogrzewalny – Podłoga zdezelowana, Powała dobra – po lewey stronie do Stancyi Drzwi pojedyncze w futrynach dobrych na 2 Zawiasach, 2 Czopach, wrzeciądzu 1, Skoblach 2 – w tey okno iedno na zachód, szyb 13 małych, reszta wybite, okucie zdezelowane. Podłoga i Powała naddezelowane – Piec ogrzewalny – do drugiey Stancyi Drzwi pojedyncze o 2 Zawiasach, 2 Czopach – w tey Stancyi okno o szybach 8, różnych – okucie, Powała i Podłoga zupełnie zdezelowane – Komin wyprowadzony nad Dach – Pokrycie w połowie zdezelowane – Komin  murowany – Długość tego Domu łokci 24 szerokość łokci 16. -

Dom murowany frontem na północ – bez Drzwi – okna – Podłogi – Powały – futryny – zdezelowane zupełnie – długość tegoż łokci 24, szerokość łokci 16 – Dach zdezelowany – Komin na wierzch wyprowadzony –

Dom murowany frontem na Północ – Drzwi do sieni pojedyncze na 2 Zawiasach, 2 Czopach, 1 wrzeciądzu, 2 skoblach – w tey Sieni Podłogi i Powały żadnych – po prawey stronie do pierwszey Stancyi Drzwi pojedyncze na 2 Zawiasach, 2 Czopach – w tey okien dwa na Północ, w tych szyb 8, reszta wytłuczona – okucie zdezelowane – Piec ogrzewalny i Piekarski – Komin 1 duży – Podłoga i Powała zdezelowane – do drugiey Stancyi Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach – w tey okno iedno na Połednie w tym szyb 4 reszta wybite – okucie zdezelowane – Podłoga zupełnie zdezelowana, Powała dobra – Piec ogrzewalny ieden – po lewey ręce w sieni do Stancyi Drzwi pojedyncze o 2 Zawiasach, 2 Czopach, Powały i Podłogi żadnych – okno zdezelowane zupełnie – daley o prawey stronie do Stancyi Drzwi pojedyncze na 2 Zawiasach, 2 Czopach, 1 wrzeciądzu, 2 skoblach – w futrynach dobrych, w tey okno iedno na Połednie w tym szyb 2, reszta wybite okucie zdezelowane – Podłogi i Powały żadnych – Komin wyprowadzony nad Dach – Pokrycie w połowie zdezelowane – długość i szerokość jak wyżey -

Austerya murowana frontem na północ, w sieni drzwi podwójne na 2 biegunach, a kunach (?) w futrynach dobrych w tychże drzwiach drzwiczki małe na 2 zawiasach 2 hakach haczyku 1 z klamką 1. Po lewej stronie do szynku drzwi w futrynach dobrych pojedyńcze na 2 zawiasach 2 czopach z klamką 1 haczykiem 1, w tym szynku okna dwa na północ, w tych szyb małych 23 reszta wytłuczona, okiennice zdezelowane. Podłoga i powała dobre. Komin z prętem żelaznym, piec piekarski i ogrzewalny. Szynkfas w tym szaffa z 2 drzwiczkami na dole na 4 zawiasach tyluż czopach bez zamku szuflad dwie bez kluczów tylko w jednej zamek u góry na szkło z kratą (nieczytelne słowo – przyp. B.R.) i dwoma drzwiczkami, przy tych zawias 4 czopów tyleż. Zamek bez klucza. Stół jeden, ławek dwie, stolik mały przy szynkfasie – do drugiey stancyi drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach z wrzeciądzem 1 skoblami 2. Okno 1 na połednie w tym szyn 7, iedna wybita, okucie zdezelowane, podłoga i powała naddezelowane – z tey po lewej ręce do trzeciey stancyi drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach z wrzeciądzem, skoblami 2 w tey okno na połednie szyb 8 okucie zdezelowane, podłoga i powała naddezelowane – z tejże stancyi do piwnicy drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, wrzeciądz 1, skobli 2, w tymże sklepie czyli piwnicy nie masz podłogi tylko sklepiona cegłami – kassa na pieniądze z dwiema szufladami bez zamku – szaffa na korzenie z szuflad 70 (?). Z tego sklepu drzwi dębowe podwójne na 4 zawiasach, 4 czopach suffrygiel 1, zamek bez klucza, klamek 2 – Po prawej stronie z sieni drzwi do stancyi gościennej pojedyncze w futrynach dobrych na 2 zawiasach tyluż czopach, haczyk 1, wrzeciądz 1, skobli 4, w tey okna dwa, szyb 14, dwie wybite, okucie zdezelowane. Podłoga i powała dobra – Piec kachlowy i kominek – stół długi, dalej przy tejże stronie do stancyi czyli kuchni drzwi pojedyncze na 2 zawiadsach 2 czopach, wrzeciądzu, 2 skoblach, zamek bez klucza, klamek 2. Piec ogrzewalny i komin. Okno na zachód z szyb 5 dobrych, 3 wybitych. Podłoga zdezelowana, powała dobra, dalej po tejże stronie drzwi do piwnic trzech i na górę, na zawiasach 2, czopach 2, wrzeciądzu, skoblach 2, daley w tymże przysionku drzwi do pierwszej piwnice na 2 zawiasach, 2 czopach, wrzeciądzu, 2 skoblach, w tych piwnicach po iednym okienku, w iednym pręt żelazny – z sieni do stayni w tey żłobów 2 długich przez całą staynię tyleż drabin długości tey stayni łokci 28 szerokości łokci 16 bez podłogi i powały, okienek bez szkła 6. Drzwi wyjezdne w tejże na biegunach 2 koszach 2, drzwi dębowe po lewej stronie ze stayni drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, 1 klamka – Przy tejże austerii chlew i abtret – chlew na bydło oberżisty murowany długości łokci 15, szerokości łokci 6 do tego chlewa drzwi pojedyncze na 2 zawiasach 2 czopach, 1 wrzeciądzu, 2 skoblach. Powała w tymże dobra, podłogi żadney. Abtret murowany długości łokci 2 szerokości łokci 2 bez drzwi – pokrycie nad chlewem i abtretem dachem dobrym.

Dom na piętro murowany frontem na północ zwany szkoła – do sieni drzwi wchodowe dębowe podwójne w futrynach dobrych na 4 zawiasach, 4 czopach, suffrygli 2, zamek z kluczem, klamek 2 nad temi drzwiami okienko małe, przy tym szyb 5, iedna wybita – z sieni po lewej stronie do szkoły czyli pomieszkania drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, zamek z kluczem, klamek 2 w tey okien 3 szyb 15 reszta wytłuczona na 12 zawiasach, 12 czopach, suffrygli 3, kołowrotków 3, narożników 12 – Podłoga zdezelowana. Powała dobra. Piec ogrzewalny i komin – z tey stancyi do drugiej stancyi drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, klamka 1, wrzeciądz 1, skobli 2 z tey stancyi okno 1 w tym szyb 6, 2 wybite, suffrygiel 1 kołowrotek 1 reszta zdezelowana. Podłoga zdezelowana. Powała dobra. A sieni po prawej stronie pomieszkania czyli kuchnia do tey drzwi na 2 zawiasach, 2 czopach, zamek bez klucza, klamek 2, w tejże kuchni okien 2 zdezelowane, tylko okiennicami zabite. Komin 1, piec piekarski, podłoga zupełnie zdezelowana. Z tey kuchni do spiżarni drzwi pojedyncze w futrynach dobrych na 2 zawiasach, 2 czopach, w tey spiżarni podłogi i powały żadney, okno zupełnie zdezelowane – z sieni pod połednie dwie komórki przy tych drzwi pojedyncze w futrynach dobrych na 4 zawiasach, 4 czopach, wrzeciądzach 2, skoblach 4. Podłogi żadney. Powała cała – okno poddezelowane. Na gorę czyli piętro schody z poręczami o stopniach 16, w sieni piętrowey okno 1 przy tym szybek 15, reszta wytłuczona, na 4 zawiasach tyluż czopach, suffrygli 2, kołowrotek 1 w tey podłoga i powała  dobra – z sieni po prawey stronie do pierwszey stancyi drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, 1 wrzeciądzu, 2 skoblach, w futrynach dobrych, okien (?) na 12 zawiasach, 12 czopach, 12 narożnikach, 6 suffryglach, 3 kołowrotkach. Piec kachlowy – do drugiej stancyi drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, klamka 1 – w tey stancyi okno iedno szyb 4 na 4 zawiasach, tyluż czopach, 1 suffryglu. Podłoga i powała cała – po lewey stronie do pierwszey stancyi drzwi pojedyncze na zawiasach 2 czopach 2 w futrynach dobrych, okno iedno bez szkła, tylko okiennicą zabite. Podłoga i powała dobre – a drugie w połowie o szaybach 12 – podłoga i powała w połowie zdezelowane – do drugiey stancyi drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach bez zamknięcia, w tey okno na połednie o szybach różnej wielkości dziesięciu, reszta wytłuczona. Podłoga zdezelowana, powała dobra. Na strych schody. Kominy dwa wyprowadzone nad dach, wierzch dachówką pokryty w części zdezelowany – długość domu łokci 26, szerokości łokci 16.

Dom murowany frontem na wschód zupełnie zdezelowany bez drzwi – okien – powały – pieców – kominów – długość i szerokość jak poprzedniego.

Dom murowany frontem na północ bez drzwi – podłogi – okien – powały – pieców komina, tylko dach lecz i ten zdezelowany – długość łokci 24 szerokość łokci 16.

Dom murowany frontem na wschód nie mieszkalny drzwi wchodowe z frontu na 2 zawiasach, 2 czopach z zasówką drewnianą – w stancyach podłogi i powały żadnych, nakrycie nad tymże w połowie zdezelowane. Długość łokci 24, szerokość łokci 16.

Domy dwa murowane frontem na wschód, do tych drzwi żadnych nie masz – również podłogi i powały, kominów – pieców – przykrycie w bardzo złym stanie. Długość każdego po łokci 24, szerokość po łokci 16.

Dom murowany frontem na wschód – drzwi wchodowe pojedyncze na 2 zawiasach 2 czopach, 1 wrzeciądzu, 2 skoblach – w futrynach naddezelowanych – nad drzwiami okienko zdezelowane w sieni podłogi żadney. Powała zdezelowana po prawey stronie do stancyi drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, 1 wrzeciądzu, 2 skoblach – okien dwa na wschód szyb 32, reszta wybita – okiennice zupełnie zdezelowane – Piec ogrzewalny ieden. Komin – Piec Piekarski – Podłoga zdezelowana – Podłoga dobra wprost sieni do stancyi drugiey. Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach 2 czopach 1 wrzeciądzu 2 skoblach. Okno iedno na zachód o 5 szybach a reszta wytłuczona – okiennice zupełnie zdezelowane. Piec ogrzewalny – Podłogi żadney – Powała zdezelowana po lewey stronie do stancyi Drzwi pojedyncze na zawiasach 2 czopach 2 podłogi żadney. Powała zdezelowana – z tey Drzwi na tył bez okucia – Komin murowany nad Dach wyprowadzony – wierzch dachówką pokryty w połowie zdezelowany – Długość i szerokość jak poprzednich -

Dom murowany frontem na wschód – do Sieni Drzwi  w Futrynach dobrych pojedyncze na 2 zawiasach 2 czopach, z zamkiem, kluczem. Klamek 2 haczykiem 1 skoblami 2. Okien dwa dobrych  na 8 zawiasach 8 czopach suffrygli 4 narożników 8 kołowrotków 2. Szyb 12. Podłoga i Powała z suffitu dobre, Piec ogrzewalny na 2 Stancye i komin, do 2 stancyi Drzwi pojedyncze w futrynach dobrych na 2 zawiasach 2 czopach z zamkiem, kluczem, klamkami 2 – okno iedno na zachód o szybach 6 na 4 zawiasach 4 czopach 4 Narożnikach 2 suffryglach 1 kołowrotku – Podłoga i Powała suffitowa dobra – z tey do Spiżarni Drzwi pojedyncze na 4 zawiasach 4 czopach 1 haczyku 2 skoblach w futrynach naddezelowanych – okienko małe dobre – Podłogi żadney. Powała w dobrym stanie. Wprost z sieni do kuchni w tey podłoga dobra – Drzwi na 2 zawiasach, 2 czopach klamek 2 w futrynach dobrych – Okno małe o 10 szybach – prętów żelaznych trzy – Powała dobra – Komin z prętem żelaznym – Piec Piekarski – po prawey stronie do stancyi Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach z klamką 1 – w tey okienko małe bez okucia o szybach 4 Podłogi żadney – Powała dobra – chlewików małych dwa na trzodę – na tył pomięszkania z stayni Drzwi na 2 zawiasach, 2 czopach, 1 wrzeciądzu, 2 skoblach, w futrynach dobrych – Komin nad dach wyprowadzony – Dach w dobrym stanie – długość i szerokość jak poprzedzających domów – Przy tym pomieszkaniu wozownie dwie do tych drzwi pojedynczych dwoje na 8 zawiasach, 8 czopach, 2 wrzeciądzach, 4 skoblach – w tych podłogi i pował żadnych -

Areszt murowany frontem na wschód, do sieni drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, zamek z kluczem – w futrynach dobrych – Podłogi żadney, Powała dobra po prawey stronie do Izby Ąresztowey Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, zamek z kluczem – wrzeciądz 1, skobli 2 w futrynach dobrych – Podłogi żadney. Powała dobra – okienko na wschód o szybach 4 na 2 zawiasach, 2 czopach, haczyku 1. prętów żelaznych 4 – po lewey stronie Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, zamku z kluczem do 2ey Stancyi w tey podłoga dobra – Piec ogrzewalny na dwie stancye Powała dobra – okno na zachód szyb 6. Prętów żelaznych 4 – Komin  murowany wyprowadzony nad Dach – Dach dobry – długość tego Pobudynku łokci 11 ½ szerokości łokci 8 ½ Dom murowany Wikaryat zwany, frontem na północ – do sieni Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, z zamkiem, kluczem, klamkami 2 – Podłogi żadney, Powała dobra – Piwnica o 7 schodach czyli stopniach – Drzwi do tey na 2 Zawiasach, 2 Czopach, 1 Wrzeciądzu, 2 Skoblach – wprost Drzwi pod Połednie pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, zamek z kluczem, klamkami 2 – w futrynach dobrych – po lewey stronie do 1go Pokoju Drzwi pojedyncze na 4 zawiasach 4 czopach, z zamkiem, kluczem, klamek 2 suffrygli 2. Futryny dobre – Okien 2 pojedynczych na 8 zawiasach 8 czopach 2 suffrygle kołowrotków 2 – przy tych okiennic 2 na 4 zawiasach 4 czopach kołowrotkach 2 – z tego pokoju do 2go małego Pokoju Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, zamek z kluczem, 2 klamkami, w futrynach dobrych – okien 2, podobnież z wszystkim okuciem – Powała wraz z suffitami w dobrym stanie – kominek – Piec ogrzewalny na dwa pokoje – z tego Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach – 2 czopach. Zamek z kluczem, w futrynach dobrych – do Kuchni w tey kuchni Piec chlebowy – komin z prętem żelaznym – okno 1 na Połednie w takim stanie jak porzednie – po tey stronie do spiżarni Drzwi pojedyncze na 2 zawiasach, 2 czopach, zamek z kluczem, 2 klamkami w tey okno 1 z okuciem jak powyższe – Podłoga i Powała dobra – komin nad dach wyprowadzony – Dach w dobrym stanie – długość tego Domu łokci 27 szerokości łokci 14 -

Mimo wszystko żal, że Nowa Góra nie jest już miastem…