Album zabytków nowogórskich

Replika figury Chrystusa Frasobliwego, ufundowanego przez króla Jana Kazimierza w drugiej połowie XVII wieku.Oryginalny - z XVII wieku - jest jedynie kamień wapienny z inicjałami królewskimi. 

Kolumna z figurką znajduje się obecnie na rynku nowogórskim, dawniej stała za rozdrożu starego traktu Kraków - Olkusz.

Kamień "królewski" po odnowiony podczas rewitalizacji centrum Nowej Góry w 2013 roku

Kościelne zabytki nowogórskie - cz.III

Figurki znajdujące się przy bramie wejściowej na teren kościoła, fundacji Piotra Żbika, pochodzące z ok. 1860 r.

Obecnie są one w bardzo złym stanie i wymagają szybkiej konserwacji, aby się nie rozsypały.

Kielich nowogórski z przełomu XV - XVI wieku (późnogotycki) , obecnie znajdujący się w skarbcu katedralnym w Krakowie. Był on używany podczas celebracji mszy św. na krakowskich Błoniach przez papieża Jana Pawła II.

Dzwonnica, pochodząca z XVIII wieku. Obecnie znajduje się w skansenie w Wygiełzowie.

Daty budowy schodów prowadzących na teren kościoła i muru otaczającego kościół nowogórski.

Kościelne zabytki nowogórskie - cz.II

Akt erekcyjny kościoła nowogórskiego (fragment końcowy z nazwiskiem fundatora). Kopia aktu znajduje się w parafii nowogórskiej, oryginał w Archiwum Państwowym na Wawelu w Krakowie. Nie jest to jednak XIV-wieczny dokument, na co wskazywała by data erekcji kościoła - 1313 rok - lecz XIX-wieczne fałszerstwo. W rzeczywistości kościół w Nowej Górze erygowany był znacznie wcześniej, ok. 1250 roku, o czym świadczy m.in. dokument potwierdzający Jana syna Troja, plebana z Nowej Góry (Gory) z 1276 roku, o czym wspominałem w tekście.

Jedna z dwóch kropielnic z czarnego marmuru, znajdujących się przy głównym wejściu do kościoła. Pochodzą one z poprzedniego kościoła, który spłonął w 1875 roku

Widok na wnętrze kościoła

Jeden z trzech dzwonów nowogórskich, znajdujących się obecnie w kościele.

Kościelne zabytki nowogórskie

Monstrancja 

Kościół pod wezwaniem Zesłania Ducha Świętego, zbudowany w latach 1885 - 1895, poświęcony przez biskupa krakowskiego Jana Puzynę 11 września 1896 roku

Pieczęć dekanalna i parafialna oraz jej odcisk

Relikwiarz nowogórski - szczegółowy opis relikwii nowogórskich znajduje sie w tekście opracowania

Drugi rozbiór Nowej Góry

     Tytuł niniejszego wpisu może brzmi śmiesznie (a może nieco intryguje), ale zarówno mnie, jak i innym, którym zależy na Nowej Górze, wcale nie jest do śmiechu.

     Sprawa, o której chcę napisać, nie jest nowa i ciągnie się od kilku lat, tym niemniej w maju br. nastąpił akt pierwszy. Uznałem, że muszę oficjalnie zaprotestować, chociażby na łamach bloga, stąd też niniejszy wpis.

     Zaczęło się to wszystko już kilka lat temu, w 2007 czy 2008 roku, kiedy to sołtys Czernej zaczął przebąkiwać, iż kilkanaście domów nowogórskich, leżących poniżej „Krzyku”, przy granicy z Czerną, jest bardziej związanych z jego wsią, niż Nową Górą. Kilkoro mieszkańców tego terenu (na 17 domów) podjęło ten ton, zarzucając na Zebraniach Wiejskich sołtysowi i radzie sołeckiej Nowej Góry, iż nic dla nich nie robią, co delikatnie mówiąc mijało się z prawdą. Wszystko rozbijało się o środki finansowe pozostające w dyspozycji Nowej Góry, które jakie są wszyscy wiedzą. Nowogórskie potrzeby wielokrotnie je przewyższają.

     Dnia 8 listopada 2009 roku na Zebraniu Wiejskim w Nowej Górze był obecny sołtys Czernej p. Wojciech Pałka, który zaproponował „przejęcie” domów nowogórskich leżących przy Czernej. Zebrani po dyskusji postanowili, że temat ten będzie kontynuowany na następnym zebraniu, nie podejmując jakiejkolwiek decyzji, co zostało odnotowane w protokole.

     Sprawa ucichła na kilka lat, odżywając w 2013 roku. Szkole Podstawowej w Czernej zaczęło brakować uczniów, aby stworzyć kolejny oddział, powstał więc pomysł, aby zmienić rejonizację szkolną kilku domów nowogórskich z w/w terenu (bodajże czterech) i wtedy spełnione zostały by wymogi ustawowe. Pomysł ten trafił na podatny grunt w Radzie Miejskiej Krzeszowic, które zawsze niechętnym okiem patrzyły na Nową Górę (co niejednokrotnie dało się odczuć), być może pamiętając względy historyczne, kiedy to przez ponad 500 lat Nowa Góra była znaczącym miastem w regionie, a Krzeszowice zwykłą wsią. Aby zachować pozory „praworządności”, zorganizowano (w kwietniu o ile pamiętam) spotkanie w Sali Herbowej w Krzeszowicach, przedstawicieli Nowej Góry, Czernej oraz pracowników Urzędu Miasta (p. Barbara Adamczyk – Naczelnik Wydziału Spraw Obywatelskich). Obecni na zebraniu dyrektor Zespołu Szkół w Nowej Górze p. Mirosław Pudlik, jak i zca p. Mariola Wodniak byli zdecydowanie przeciwni tej propozycji, podobnie jak sołtys Nowej Góry i ja, jako reprezentant Rady Sołeckiej. „Za” było 3 mieszkańców z Nowej Góry, sołtys i dyr. Szkoły z Czernej, jak również – i tu moje wielkie zdziwienie!!! – p. Michalina Nowakowska – Malczyk, radna nowogórska, która oficjalnie stwierdziła, że na Zebraniu Wiejskim w Nowej Górze mieszkańcy Nowej Góry wyrazili zgodę(!???).

     Muszę tu dodać, że na Zebraniu Wiejskim w 2009 roku nie mówiono nic o zmianie rejonizacji szkolnej, tematem było administracyjne przyłączenie domów nowogórskich do Czernej.

     Dyskusja na tym spotkaniu nie była zbyt długa, pozory zachowania praworządności i dyskusji społecznej zostały spełnione, Rada Miejska mogła podjąć decyzję – nie trudno było przewidzieć jaką. Dnia 23 maja 2013 roku na sescji rady Miejskiej podjęto decyzję. W protokole (nr XXXI/2013) ad. 7 i 8) odnotowano:”…Sołtys wsi Czerna zwrócił się z prośba o poszerzenie obwodu szkolnego Szkoły Podstawowej w Czernej o budynki administracyjnie i terytorialnie położone na terenie sołectwa Nowa Góra, lecz środowiskowo związane z sołectwem Czerna (!? – przyp. B.R.), położone po obu stronach odcinka drogi łączącej Czerną z Nową Górą, powyżej Strażnicy OSP w Czernej. Ponieważ w Szkole Podstawowej w Czernej działa oddział przedszkolny, zmiany należy również dokonać w oddziałach przedszkolnych. Mieszkańcy wyrazili pozytywna opinię o planowanych zmianach (!? – przyp. B.R.) /…/

     Sołtys sołectwa Nowa Góra, Stanisław Rozmus, któremu Przewodnicząca udzieliła głosu przekazał, że Rada Sołecka nie wyraziła zgody na przyłączenie tych budynków do obwodu szkolnego w Czernej.

     Sołtys Czernej, radny Wojciech Pałka podał, że na zebraniach wiejskich zarówno w Czernej, jak też w Nowej Górze nikt z mieszkańców nie wyraził sprzeciwu i przypomniał, że przyłączane budynki są związane z Czerną i ze wszystkiego korzystają właśnie w tym sołectwie (!? – przyp. B.R.). Radny dodał, że dziwi się takiemu stanowisku Rady Sołeckiej Nowej Góry, bo mieszkańcy nie protestowali (czyli znaczy to, że sołtys i członkowie Rady Sołeckiej nie są mieszkańcami Nowej Góry  - przyp. B.R.).

     Przewodnicząca Rady dodała, że mówimy o zmianie obwodów szkolnych, nie o zmianach granic administracyjnych, skoro mieszkańcy wyrazili taka prośbę, należy ich wysłuchać.

     Również radny Kazimierz Stryczek (sołtys Ostrężnicy – przyp. B.R.) opowiedział się za przyjęciem projektów uchwał, decyduje tutaj wzgląd na dzieci i ich dobro.

     Obydwa projekty uchwał zostały przyjęte przez radnych 18 głosami „za”, 0 „przeciw”, 0 „wstrzymuję się”. ”

     Dodam, że na sesji obecni byli radni nowogórscy – p. Michalina Nowakowska – Malczyk i p. Mieczysław Wójcik. Jak widać, również głosowali „za”. Czyżby przeważyły „interesy partyjne”, a nie dobro Nowej Góry?

     Czytając powyższy tekst ktoś „z zewnątrz” pomyśli zapewne – nic się przecież nie stało. Myślę, że prawda jest trochę inna i jest to pierwszy krok do administracyjnego włączenia tych domów do Czernej i kolejnego rozbioru Nowej Góry.

     I tu dochodzimy do tytułu niniejszego wpisu – dlaczego kolejnego. W 2003 roku zabrano nam przysiółek Łany i utworzono osobne sołectwo. Niby to dalej Nowa Góra, ale tylko „niby”. Dochodzą słuchy, że mieszkańcy Łanów chcą przyłączyć się do Ostrężnicy (nie dziwi więc poparcie sołtysa Ostrężnicy p. Kazimierza Stryczka na sesji Rady Miejskiej – czy to nie „urabianie gruntu” pod przejęcie Łanów. Zebranie Wiejskie Nowej Góry w 2003 r. żadnej decyzji w tej sprawie nie podejmowało, z dostępnych mi protokołów z teo okresu nie wynika, aby odbyła się jakakolwiek dyskusja na ten temat.. Kto więc wówczas zadecydował, ówczesny burmistrz p. Wiesław Jagiełło czy Rada Miejska i co nimi kierowało? Obecnie nikt nie potrafi (lub nie chce) udzielić odpowiedzi…

     Pozostaje z tej sprawy żal, że Nowa Góra znów straciła na znaczeniu, mieszkańcy nie potrafili się skutecznie przeciwstawić, a niektórzy wręcz wsparli „stronę przeciwną”. Utraciliśmy Łany, tracimy domy „pod Czerną”, nowogórskie domy koło Stawisk  też mogą   być włączone do tego przysiółka Miekini. Niedługo Nowej Górze – byłemu miastu z ponad 500-letnią historią miejską, pozostanie tylko rynek i kilka przyległych doń uliczek. Mieszkańcy Nowej Góry –czy chcecie dopuścić do tego???!

Obudźcie się!!!

Księgi miejskie Nowej Góry

Kilka przykładowych stron z nowogórskich ksiąg miejskich, znajdujących się obecnie w zbiorach Archiwum Państwowego w Krakowie (ul. Sienna 12). Jedna z ksiąg, obejmująca okres od 1499 roku do połowy XVI wieku znajduje się w zbiorach Biblioteki Ossolineum we Wrocławiu.

Fragmenty ksiąg miejskich z XVI wieku.

Fragmenty kart księgi miejskiej Nowej Góry z początków XIX wieku.

Album zdjęć nowogórskich

Herb Nowej Góry autorstwa prof. Czesława Dźwigaja z 2001 roku - wersja oryginalnego herbu z pieczęci sądowniczo-miejskiej.

Obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus, namalowany ręcznie przez mieszkańca Nowej Góry, najprawdopodobniej na początku XX wieku. Czasami określany jest mianem "Matka Boska Nowogórska".

Nowogórska pieczęć sądowniczo-miejska, pochodząca najprawdopodobniej z połowy XV wieku, przedstawiająca ściętą głowę Jana Chrzciciela na misie.

Album zdjęć nowogórskich

     Skończyliśmy publikowanie na blogu „Zarysu historii Nowej Góry” w wersji tekstowej, kolej więc obecnie na zaprezentowanie zdjęć dotyczących naszej miejscowości – zarówno jej wyglądu obecnego, zabytków materialnych, jak również dokumentów , do których udało mi się dotrzeć. Jak dla mnie to już „wyższa szkoła jazdy”, ale mam nadzieję, że tą trudność też uda się mi pokonać i zarówno Mieszkańcy Nowej Góry, jak również wszyscy inni zainteresowani tą miejscowością, będą mogli zapoznać się z tymi materiałami, gdyż nie wszystkie z nich są ogólnie dostępne.

      Tu chciałbym się zwrócić z prośbą do wszystkich posiadających stare dokumenty dotyczące Nowej Góry (np. świadectwa szkolne, metryki chrztu etc.), czy też zdjęcia, przedstawiające dawny wygląd budynków nowogórskich, mieszkańców, o przesyłanie skanów zdjęć lub też informacje na adres bloga (np. w komentarzach) lub na mój adres mailowy – geronimo298@onet.eu

      Z góry dziękuję – w ten sposób Państwo również przyczynicie się do ocalenia cząstki historii naszego dawnego miasta.